Gids voor ondiepe scherptedieptefotografie

Is het je ooit opgevallen hoe het onderwerp in bepaalde foto’s lijkt te ‘knallen’? Of misschien afgevraagd hoe fotografen prachtige bokeh-achtergronden maken?

Dat wordt bereikt door een kleine scherptediepte (DOF) te gebruiken, wat betekent dat alleen het grootste deel van het beeld scherp is en de rest wazig is.

Het mooie van uit de automatische modus van je camera stappen, is dat je controle krijgt over je fotografie.

Zelfs door de diafragmavoorkeuzemodus te gebruiken, kunt u het f-getal kiezen om te beslissen of u wilt dat de scherptediepte ondiep of diep is.

In dit artikel worden alle elementen uitgelegd die je nodig hebt om een kleine scherptediepte te creëren en je fotografievaardigheden te verbeteren.

Aan de slag!

Wat is ondiepe scherptediepte?

Wanneer je een foto maakt, kies je een brandpunt. Alles wat zich op hetzelfde vlak bevindt, zal in focus zijn. De scherptediepte (DOF) bepaalt hoeveel van wat zich voor en achter dat vliegtuig bevindt ook scherp zal zijn.

Houd er rekening mee dat er geen abrupte scheiding is waar de scherptediepte begint en eindigt. Het vervagingseffect is geleidelijk. Hoe verder iets van het brandpuntsvlak verwijderd is, hoe waziger het wordt.

Wanneer een afbeelding slechts een klein deel in focus heeft, komt dit omdat deze een geringe scherptediepte heeft. Ondiep, kort en smal zijn allemaal acceptabele termen voor hetzelfde, dus je kunt ze door elkaar gebruiken.

Normaal gesproken ligt het focuspunt in het eerste derde deel van de scherptediepte. Dit betekent dat het scherpe gebied voor het brandpunt korter zal zijn dan het deel erachter.

Hoewel het wordt gebruikt om deze effecten te creëren, is een ondiepe scherptediepte niet hetzelfde als een wazige achtergrond of bokeh.

Met een geringe scherptediepte kun je maar één deel van het onderwerp scherp hebben, zoals de ogen bij headshotfotografie. Dit leidt het oog van de kijker naar het belangrijkste deel van het beeld.

Als de geringe scherptediepte alleen het onderwerp scherp houdt, kun je spreken van een onscherpe achtergrond. Dit wordt gebruikt om verschillende vlakken te scheiden, waardoor het idee van diepte in een tweedimensionale afbeelding ontstaat.

Dit kan worden gebruikt om onnodige elementen minder afleidend maken. Laten we bijvoorbeeld zeggen dat je een dier fotografeert in de dierentuin en je wilt niet dat het draadhek te veel aandacht wegneemt. In die situatie kunt u een ondiepe DOF gebruiken om u op het dier te concentreren en het hek te vervagen.

U kunt het ook gebruiken om een drukke achtergrond te vervagen die anders de afbeelding verwarrend zou maken voor de kijker.

Wanneer lichten wazig en gebroken worden door de lens, creëert dit een bokeh-effect. Normaal gesproken wordt dit gerenderd als cirkels, maar u kunt modifiers gebruiken om verschillende vormen te maken. Dit is slechts een creatief element in het beeld.

Sommige soorten fotografie gebruiken een ondiepe scherptediepte meer dan andere. Portretfotografie is bijvoorbeeld sterk afhankelijk van ondiepe scherptediepte om het onderwerp te laten opvallen.

Zoals je kunt zien, wordt het houden van een ondiepe scherptediepte rond je brandpunt op veel manieren gebruikt. Laten we nu eens kijken hoe je het kunt bereiken.

Welk diafragma geeft ondiepe scherptediepte?

Een groot diafragma (d.w.z. een kleiner f-stopgetal) geeft de ondiepste scherptediepte. Bijvoorbeeld f/1.4 of f/2.8. Als je lens echter niet zo ‘snel’ is, zorg er dan voor dat je hem zo breed mogelijk houdt.

Normaal gesproken geeft een klein diafragma (groter f-stopgetal) je een diepere scherptediepte. Maar – zoals ik later in het artikel zal uitleggen – een geringe scherptediepte gaat niet alleen over het f-getal.

Er moet rekening worden gehouden met andere factoren. Als je bijvoorbeeld een klein diafragma moet gebruiken omdat je een lange sluitertijd hebt, kun je overstappen op een langere brandpuntsafstand.

Houd er rekening mee dat het diafragma deel uitmaakt van de belichtingsdriehoek. Dus als je een f-stop verplaatst, moet je deze compenseren met de sluitertijd of de ISO.

U kunt ook de diafragmavoorkeuzemodus gebruiken. Dit is een semi-automatische modus die compenseert wanneer je een f-stop beweegt.

U kunt meer te weten komen over het gebruik van de diafragmavoorkeuzemodus hier in onze gids.

Wat is het verschil tussen ondiepe scherptediepte en diepe scherptediepte?

Het verschil tussen een ondiepe en een diepe scherptediepte is hoeveel van je foto scherp is.

Met een ondiepe scherptediepte zal slechts een klein deel ervan scherp zijn. Dit zal uw kijker helpen zich te concentreren op het belangrijkste deel van het beeld.

Met een diepere scherptediepte heb je veel meer van de scène of zelfs allemaal in focus. Dit is vooral handig voor landschapsfotografie en sommige soorten productfotografie.

Hoe maak ik een ondiepe scherptedieptefoto?

De scherptediepte wordt niet bepaald door slechts één factor – het is een combinatie van meerdere dingen en hoe je ze in evenwicht brengt.

Als ik bijvoorbeeld een onderwerp fotografeer dat zich vier meter van mij af bevindt met een 28mm groothoeklens en een diafragma van f/2.8, is alles wat tussen de 3,12 m en 5,58 m afstand zit scherp. Effectief is mijn DOF 2,47 m lang.

Naarmate ik echter dichter bij het onderwerp kom, wordt de scherptediepte smaller, zelfs als ik een f-stop sluit. Naar het voorbeeld van vroeger, op twee meter met een f-stop van f/5.6, heb ik een ondiepere scherptediepte van 1,22 meter. Dat zou alles wat tussen de 1,56 m en 2,78 m zit in focus laten.

Laten we nu zeggen dat ik wegga in plaats van dichterbij te komen. De scherptediepte wordt weer diep, maar ik kan overstappen op een langere lens om te proberen de kadrering te evenaren en dit zal de DOF verkleinen.

Zo verkleint een 50mm standaardlens met een f/2.8 f-stop en zes meter tussen de camera en het onderwerp het scherpteveld tot 1,63 meter.

Deze berekeningen zijn gedaan voor een full frame camera. Vergeet niet dat u de cropfactor moet toepassen als u een camera met een ander formaat gebruikt.

Zoals je kunt zien, heeft alles wat je verandert een impact op de scherptediepte. Gelukkig kunt u een DOF-rekenmachine-app gebruiken om u met al deze te helpen.

Ik gebruik de DOF &Hyperfocal Distance Calculator van Photo Tools, maar er zijn veel apps en websites op de markt waar je uit kunt kiezen.

Houd er rekening mee dat de beste manier om het te begrijpen is door foto’s te maken. Ik raad je aan om een notitieboekje mee te nemen en alles wat je doet op te schrijven.

Vertrouw niet alleen op de Exif-gegevens, want dat vertelt je alleen welke lens en welk diafragma je hebt gebruikt. Je moet ook overwegen hoe ver je van het onderwerp verwijderd was en de afstand tussen het onderwerp en de achtergrond.

Na verloop van tijd komt alles vanzelf en kom je te weten hoe je uitrusting presteert in verschillende situaties. Laten we in de tussentijd eens wat meer kijken over hoe dingen werken.

4 manieren om de scherptediepte in de fotografie te beheersen

1. Diafragma

Diafragma verwijst naar de grootte van de opening van het diafragma op uw lens. Hoe groter het is, hoe meer licht er doorheen gaat en vice versa.

De belichting wordt bereikt door het diafragma, de sluitertijd en de ISO in te stellen. De juiste balans van deze drie factoren resulteert in een goed belichte foto.

Elk van hen heeft echter een invloed op het uiteindelijke uiterlijk van uw afbeelding buiten de hoeveelheid licht, daarom is het belangrijk om uit de automatische modus te stappen en de controle over uw instellingen over te nemen.

In het geval van het diafragma is het effect het verschil in scherptediepte. Een klein f-getal betekent een groot diafragma. Dit resulteert in veel licht en een geringe scherptediepte.

Dit is de meest bekende factor voor het maken van een smalle DOF, maar het is niet de enige.

Laten we nog een snel voorbeeld geven. Stel dat ik een onderwerp fotografeer dat vier meter van me af staat met een 28mm groothoeklens en een diafragma van f/2.8. Alles wat zich binnen 3,12 m en 5,58 m afstand bevindt, zal scherp zijn, wat resulteert in een scherptediepte van 2,47 m breed.

Laten we zeggen dat ik dichterbij kom en mezelf twee meter verderop positioneer. Ik behoud dezelfde lens, maar deze keer sluit ik het diafragma tot f/5.6.

Ik zou nu alles in focus hebben wat tussen de 1,56 en 2,78 meter afstand ligt, wat resulteert in een scherptediepte van 1,22 m.

Zoals je kunt zien, bereikte ik een smallere scherptediepte ondanks het feit dat ik een groter diafragma gebruikte. Dit komt omdat ik de afstand tussen het sensorvlak en het brandpunt heb gewijzigd, wat de volgende factor is om te overwegen.

Ontdek hier meer over wat diafragma is.

2. Afstand tussen fotograaf en onderwerp

De afstand tussen de camera en het onderwerp verwijst naar de scheiding tussen de sensor en het scherpstelvlak.

Deze twee vlakken lopen parallel (tenzij je dit verandert met camerabewegingen of een tilt-shift lens). Dit betekent dat alles wat zich op hetzelfde vlak bevindt als je scherpstelpunt scherp zal zijn.

Als algemene regel geldt dat een korte afstand tussen de fotograaf en het onderwerp resulteert in een geringe scherptediepte.

Hoewel, zoals ik in het diafragmagedeelte al zei, deze regel kan worden vernietigd, afhankelijk van de andere factoren.

Voor exruim: het fotograferen van een onderwerp dat zich op vier meter afstand bevindt met een brandpuntsafstand van 28mm en diafragma f/8 heeft alle elementen in beeld die tussen de 2,21 m en 21,12 m passen. Dit betekent dat ik een scherptediepte heb van 18,91 m.

Als ik de afstand met zelfs maar een meter verkort, wordt de scherptediepte dramatisch ondieper tot 5,76 m. Een andere meter brengt me op een DOF van 1,92 m, enzovoort.

Als ik in plaats van dichterbij te komen mezelf op een afstand van zes meter positioneer maar mijn lens verander naar een 50mm (met behoud van het f/8 diafragma), bereik ik een scherptediepte van 5,35 m.

Dit betekent dat als ik twee meter verderop stap, ik een vergelijkbaar resultaat krijg als een meter dichterbij komen. Dit komt omdat ik ben overgestapt op een langere lens.

3. Brandpuntsafstand

De vuistregel zegt dat een langere brandpuntsafstand je een smallere scherptediepte geeft dan een korte. Een macrogroothoeklens heeft echter ook een kleine scherptediepte – maar dat heeft meer te maken met de korte afstand tussen jou en je onderwerp.

Dit heeft te maken met de fysieke grootte van de lens en hoe groot de afstand is van de sensor tot het punt waar licht elkaar kruist wanneer het door de lens komt. Het wordt ook beïnvloed door de vergroting van het onderwerp.

Dus hetzelfde onderwerp gefotografeerd op dezelfde afstand (vier meter bijvoorbeeld) met hetzelfde diafragma (f/8) zal een scherptediepte hebben van 2,47 m breed met een 28mm lens maar een DOF zo ondiep als .24 m als ik een 85mm lens gebruik.

Zelfs als ik wegstap om de kadrering en compositie te behouden, geeft een telelens een uiterlijk van een ondiepere scherptediepte door de vergroting van het onderwerp.

Bekijk hier meer soorten cameralenzen.

4. Camera Sensor Grootte

Elke camera heeft een sensor van een ander formaat. Een full frame camera heeft een sensor die gelijk is aan de 135 films. Dat betekent een formaat van 36×24 mm.

Wanneer u die grootte bijsnijdt om een kleinere camerasensor te maken, moet u een bijsnijdfactor toepassen op de brandpuntsafstand en het diafragma.

Het four-thirds-systeem meet bijvoorbeeld 17,3 x 13 mm, wat ongeveer de helft is van het fullframe. Dat betekent dat het een cropfactor van 2x heeft.

Een APS-C sensor past tussen full frame en micro 4/3 met een 1.6x crop factor op Canon en een 1.5x op Nikon, enzovoort.

Wanneer u een lens aan de camera bevestigt, legt de sensor een ander deel van de beeldcirkel vast, afhankelijk van de grootte.

Daarom moet je de cropfactor toepassen op de brandpuntsafstand en daarom wordt een 50mm normale lens in een full frame camera een 100mm tele op een micro 4/3.

Het is niet de werkelijke brandpuntsafstand die verandert, het is de beeldhoek die door de sensor wordt vastgelegd die kleiner wordt.

Ook is de hoeveelheid licht die een sensor verzamelt anders, dus je moet de cropfactor ook toepassen op het diafragma.

Dus als onze hypothetische 50mm-lens een maximaal diafragma van f / 1.8 had, wordt het een 100mm-lens met een maximaal diafragma van f / 3.5 op een micro 4 / 3-camera.

Daarom heeft de sensorgrootte een indirecte invloed op de scherptediepte vanwege de eerder uitgelegde factoren diafragma, brandpuntsafstand en afstand tussen onderwerp en camera.

Extra tip:

Als u met deze instellingen niet het gewenste resultaat bereikt, kunt u proberen uw onderwerpen te scheiden.

Dit zal de werkelijke scherptediepte niet veranderen, maar het zal ervoor zorgen dat dingen uit het scherpe gebied vallen en een vergelijkbaar visueel resultaat bereiken.

Hoe een ondiepe scherptediepte op uw telefoon te ‘faken’

Zoals we hierboven hebben gezien, zijn er verschillende factoren die een ondiepe scherptediepte creëren. Fotograferen met de camera op je telefoon heeft bij de meeste een nadeel.

Telefooncamera’s worden bijvoorbeeld geleverd met een vast diafragma. Dus, wat kun je doen om een geringe scherptediepte op je telefoon te bereiken?

Allereerst kun je de afstand tussen jezelf en je onderwerp veranderen. Dit zal de scherptediepte drastisch veranderen.

Ook kun je je onderwerp verplaatsen om wat meer afstand te houden tussen hen en de achtergrond of de andere elementen.

Deze oplossingen werken natuurlijk niet met elk onderwerp of elke scène. Gelukkig hebben smartphonefabrikanten een manier gevonden om je te helpen een ondiepe scherptediepte te ‘faken’ – het staat bekend als computationele fotografie (gids).

Het werkt echter anders, afhankelijk van je telefoon.

• iPhone

iPhones hebben een portretmodus waarmee je eenvoudig een ondiep scherptediepte-effect kunt creëren.

Start de camera-app en blader door het menu om de portretmodus te vinden. Merk op dat iPhone SE en iPhone XR de portretmodus alleen toestaan wanneer ze een gezicht detecteren.

Als u daarna iPhone X of een ander model gebruikt, kunt u het gewenste verlichtingseffect kiezen. De keuzes zijn Natural Light, Studio Light, Contour Light, Stage Light, Stage Mono of High-Key Light Mono.

U kunt een live voorbeeld van het effect op het scherm zien. Zodra je hebt besloten, ben je klaar om je foto te maken. Sommige iPhone-modellen laten je kiezen tussen 1x en 2x, je hoeft alleen maar op elke model te tikken om te veranderen.

Merk op dat de portretmodus voor selfies alleen mogelijk is vanaf de iPhone X.

U kunt de portretmodus achteraf aanpassen of annuleren in de bibliotheek, tik gewoon op Bewerken om het menu te openen. Als u vervolgens het effect wilt verwijderen, tikt u op Portret bovenaan het scherm. Om het weer aan te zetten, tikt u gewoon opnieuw.

Als u het in plaats daarvan wilt aanpassen, tikt u op Diepteregeling en gebruikt u de schuifregelaar om het effect te wijzigen. U kunt hetzelfde doen met portretbelichting.

• Androïde

Helaas zijn Android-telefoons niet zo geavanceerd als iPhones met betrekking tot de portretmodus. Open gewoon de camera-app en kies de portretmodus.

Het goede nieuws is dat u apps kunt installeren die dit effect kunnen verbeteren, bijvoorbeeld FabFocus.

Anders kunt u een foto-editor-app gebruiken om de achtergrond van uw foto te vervagen. Er zijn veel opties als het gaat om het kiezen van de beste foto-editor, maar ik vind Lightroom erg goed.

Uitdagingen van fotograferen op een ondiepe scherptediepte

Als je klaar bent om wat foto’s met ondiepe DOF te proberen, zijn er enkele dingen die je in gedachten moet houden.

• Niet alle afbeeldingen hebben baat bij een geringe scherptediepte.

Landschapsfotografie is meestal beter met een diepe scherptediepte. Bekijk het werk van beroemde landschapsfotografen en je zult merken dat het grootste deel van de scène (zo niet alles) scherp is.

• Denk na over de context

Een van de moeilijkste dingen om te bepalen is hoe ondiep je ondiepe scherptediepte moet maken. Dit is het geval wanneer de achtergrond context moet geven aan het verhaal dat je vertelt, zoals vaak vereist is bij reisfotografie of documentaire.

Wat je in deze gevallen kunt doen, is een iets diepere DOF gebruiken: op deze manier is de achtergrond niet zo scherp dat de aandacht van het hoofdonderwerp wordt gestolen, maar het is nog steeds duidelijk genoeg om te begrijpen wat het is.

Dit kun je bereiken door het diafragma een f-stop of twee te sluiten.

• Overweeg bewegende onderwerpen

Je moet het scherpstelpunt in de gaten houden wanneer je scherptediepte erg smal is, omdat het gemakkelijk is om de focus te missen. Dit geldt vooral als je uit de hand fotografeert en / of een live onderwerp hebt.

Als je bijvoorbeeld een close-upportret maakt, wil je de focus in de ogen hebben. Het probleem is dat de geringste beweging kan resulteren in een scherpe neus en wazige ogen.

Bedenk ook dat het hebben van een volledig stijf model onnatuurlijke uitdrukkingen of posities kan creëren. Sluit het lensmembraan een f-stop om meer speelruimte te hebben. Als alternatief kunt u meer afstand tussen u en het onderwerp plaatsen.

Macro is een ander type fotografie dat gevoelig is voor gemiste focus. Het is dus altijd aan te raden om het met een statief te doen, zoals een van deze.

Veelgestelde vragen over ondiepe scherptedieptefotografie

Wat is de ondiepste scherptediepte?

Sommige van de snelste cameralenzen hebben een maximaal diafragma van f / 0.85, f / 0.95 of f / 1, maar ze zijn normaal gesproken te groot of te duur voor reguliere fotografen. Sommige populaire Canon-objectieven bieden een maximale apture van f / 1.2, die de ondiepste scherptediepte van al hun autofocuslenzen produceren.

Wat betekent smalle scherptediepte?

Smalle scherptediepte is hetzelfde als ondiepe scherptediepte, in die zin dat slechts een klein deel van het beeld scherp is.

Welke lens geeft ondiepe scherptediepte?

Een lange telelens of een met een groot maximaal diafragma – meestal f / 2.8 of groter.

Heeft de sluitertijd invloed op de scherptediepte?

Nee, dat doet het niet. Van de 3 elementen van de belichtingsdriehoek kan alleen het diafragma DOF beïnvloeden.

Hoe krijg je de beste scherptediepte in de fotografie?

Ga dichter bij je onderwerp staan, gebruik een telelens of snelle gewone lens; fotografeer met het maximale diafragma en zorg ervoor dat er voldoende afstand is tussen het onderwerp en de achtergrond.

Laatste woorden

Ik weet dat het misschien ingewikkeld klinkt, maar ik beloof dat zodra je je camera tevoorschijn haalt en begint te experimenteren, alles zal gebeurenl logischer zijn.

Samengevat: om een geringe scherptediepte te bereiken gebruik je een langere lens, zet deze op het breedste diafragma dat je kunt, en blijf zo dicht mogelijk bij je onderwerp.

Van daaruit kun je experimenteren met verschillende brandpuntsafstanden en dichter of verder van je onderwerp af bewegen.

Doe ook wat bracketing door een f-stop omhoog of omlaag te bewegen – vergeet echter niet om te compenseren met de sluitertijd.

Ik weet zeker dat je met deze oefeningen je begrip over scherptediepte in fotografie zult blijven verbeteren.

Als je twijfelt, neem dan contact op door je vragen in de opmerkingensectie te plaatsen of word lid van onze privé Facebook-groep.