Gids voor witbalans

Als je ooit een foto hebt gemaakt en je hebt afgevraagd waarom de kleuren er compleet anders uitzien dan wat er voor je ligt, ben je misschien gestruikeld over de beperkingen van de automatische witbalans (AWB) van je camera.

De kleur van het licht – de kleurtemperatuur – kan veranderen zonder dat onze hersenen het beseffen, en er zijn momenten waarop de camera het misschien niet kan bijhouden.

Begrijpen hoe uw camera witbalans probeert te gebruiken, is cruciaal om kleuren eruit te laten zien zoals u dat wilt, en om inzicht te krijgen in hoe u de witbalans kunt wijzigen wanneer u uw foto’s gaat bewerken.

Als je jezelf afvraagt “Hoe beïnvloedt de witbalans een foto?” dit artikel geeft je een goede basis en stelt je in staat om de kleurtemperatuur van je afbeeldingen onder controle te krijgen.

In deze handleiding gaan we dieper in op hoe het aanpassen van de witbalans op uw digitale camera uw afbeeldingen kan beïnvloeden en leggen we de verschillende witbalansinstellingen uit.

Laten we erin duiken!

Wat is kleurtemperatuur?

Voordat u ontdekt wat witbalans is en hoe u deze kunt gebruiken om het uiterlijk van uw foto’s te regelen, is het eerst noodzakelijk om de kleurtemperatuur te begrijpen.

Witbalans en kleurtemperatuur liggen qua betekenis erg dicht bij elkaar en fotografen gebruiken ze vaak door elkaar. Desondanks is er een subtiel maar belangrijk verschil tussen de twee.

Elke bron – of het nu de zon, een kaars, een gloeilamp of een stroboscoop is – zendt licht uit dat op een specifieke temperatuur is. Dit kleurtemperatuur is een maat voor hoe warm (oranje/geel) of koud (blauw) het licht is.

Je hebt dit misschien gemerkt bij het kopen van gloeilampen waarbij de fabrikanten een blub markeren als warm of koel op de verpakking. Een koele bol geeft een blauw, klinisch gevoel, terwijl een warme bol oranje en gezelliger is.

Net als bij warmtetemperatuur wordt de kleurtemperatuur gemeten in graden Kelvin. Typisch, het vergelijkingspunt rond het midden van de schaal zonlicht op de middag dat tussen 5.200 K en 6.000 K ligt.

Daglicht is wat onze hersenen het meest gewend zijn te zien, en het zit ook dicht bij het midden van alle kleurtemperaturen die we meestal ervaren.

De schaal kan enigszins verwarrend zijn, omdat je zou verwachten dat warmere kleuren hoger in temperatuur zijn. Het is eigenlijk het tegenovergestelde: hoe warmer het licht, hoe lager de temperatuur. Hoe koeler het licht, hoe hoger de temperatuur.

Als dat niet goed klinkt, herinner je je misschien van school dat het koudste (of minst hete) deel van een vlam rood is, dan oranje, dan geel, dan wit. Het heetste deel van de vlam is eigenlijk blauw.

Dus ook al is blauw een koude kleur, het is eigenlijk een hoge temperatuur.

De onderstaande grafiek geeft u een ruwe gids van hoe verschillende lichtbronnen verschillende kleurtemperaturen hebben.

Let op de symbolen aan de linkerkant – je herkent ze misschien aan de instellingen van je camera en we zullen deze later verder bespreken.

Witbalans grafiek

Merk ook op dat er een groot verschil is tussen twee van de lichtbronnen die we het vaakst ervaren: gemiddeld daglicht en huishoudelijke verlichting.

Merk ook op hoe verschillende tijden van de dag verschillende kleurtemperaturen hebben.

Onze hersenen zijn uitstekend in het aanpassen van wat we zien om het normaal te laten lijken. Dit is de reden waarom je misschien nooit het verschil hebt gevoeld tussen huishoudelijke verlichting en daglicht, omdat je ogen zich binnen enkele seconden kunnen aanpassen.

Je merkt het echter misschien op het moment dat je van de ene lichtbron naar de andere gaat. Als je van daglicht naar een donkere kamer gaat die alleen door kaarsen wordt verlicht, kan een muur waarvan je weet dat hij wit is, plotseling erg geel lijken.

Als u daarentegen van een kamer met kaarslicht naar volledig daglicht gaat, kan een witte muur bijna veel blauwer aanvoelen dan zou moeten.

Bij het fotograferen hebben we de neiging om de kleurtemperatuur het meest op te merken wanneer we fotograferen onder binnenverlichting of onder straatlantaarns. Foto’s kunnen veel oranjeer lijken dan we ons herinneren, maar op het moment van fotograferen hadden onze hersenen genormaliseerd wat we zagen.

Digitale camera’s hebben dit vermogen niet. Ze hebben alleen de mogelijkheid om een afbeelding met een vaste kleurtemperatuur vast te leggen, hoewel er enige flexibiliteit is om dit te wijzigen wanneer u uw foto’s gaat bewerken – zie hieronder.

Zoals we zullen ontdekken, neemt de digitale camera een beslissing over hoe hij de kleurtemperatuur vastlegt door de Witbalans.

Wat is witbalans?

Of het nu in de instellingen van een camera is of in uw bewerkingssoftware, witbalans is hoe we de kleurtemperatuur regelen.

Als je het je afvraagt “hoe beïnvloedt de witbalans een foto?” het antwoord is dat we het kunnen gebruiken om de schijnbare kleurtemperatuur in een foto te veranderen.

U kunt de instellingen van uw digitale camera zelf wijzigen, maar normaal gesproken is deze standaard ingesteld op Automatische witbalans.

In de automatische modus werkt uw camera op dezelfde manier als onze ogen: hij kijkt naar een scène en maakt automatisch aanpassingen om een afbeelding zo dicht mogelijk bij wat hij denkt dat normaal is, te laten lijken.

Wanneer ingesteld op Automatische witbalans, zal een camera proberen de scène te beoordelen door iets te vinden dat volledig wit is, of op zijn minst neutraal grijs. Een neutraal oppervlak heeft geen andere kleuren en geeft de camera een vrij nauwkeurige indicatie van de kleurtemperatuur van de lichtbron die hem verlicht.

Digitale camera’s beoordelen de kleurtemperatuur van het licht dat weerkaatst door dit witte of neutraalgrijze oppervlak en passen vervolgens een witbalans toe om de foto er normaal uit te laten zien.

Stel je bijvoorbeeld voor dat je binnenshuis een scène fotografeert, alleen verlicht door gloeilampen. De camera weet dat de kleurtemperatuur erg oranje en warm is.

Om dit aan te pakken, past het een witbalans toe die de scène kouder en blauwer maakt om een balans te creëren.

Bekijk het volgende voorbeeld. In het eerste beeld gebruikt de camera een witbalans van 5.500 Kelvin, wat vergelijkbaar is met daglicht. De lampen produceren echter licht met een zeer warme kleurtemperatuur.

Hierdoor is het beeld erg oranje en ziet de huid er onnatuurlijk uit.

Op de tweede foto gebruikt de camera een witbalans van 3.400 Kelvin omdat hij rekening houdt met hoe warm het licht is.

Omdat witbalans (WB) Balancing, het kan voelen alsof het de tegenover van kleurtemperatuur – u verlaagt de witbalans om een afbeelding kouder te maken en verhoogt de witbalans om een afbeelding warmer te maken.

Misschien heb je dit al ervaren wanneer je je foto’s bewerkt en de witbalans aanpast: je schuift de WB-schuifregelaar naar rechts om een afbeelding warmer te maken, en naar links om het koeler te maken.

Merk op hoe alle kleuren op de foto zijn veranderd. Het t-shirt is witter en de huidtinten zijn compleet anders.

De camera kan proberen een witte of neutrale grijze kleur te gebruiken wanneer hij een oordeel velt, maar de temperatuur van het licht beïnvloedt elke kleur in je foto.

Net zoals de automatische modi van uw camera voor de gek kunnen worden gehouden als het gaat om belichting, kan deze ook voor de gek worden gehouden als het gaat om de instelling van de interne witbalans.

Als er geen wit of grijs oppervlak beschikbaar is, kunnen de inspanningen van de camera om de kleurtemperatuur automatisch te beoordelen, uiteindelijk in de war raken – dit is de reden waarom automatische witbalans vaak kan resulteren in slechte beelden.

Bovendien kunnen de automatische witbalansinstellingen van een camera moeite hebben als er verschillende lichtbronnen met verschillende kleurtemperaturen de scène verlichten.

Deze twee onderstaande foto’s tonen hetzelfde onderwerp gefotografeerd met verschillende witbalansen. De teddybeer wordt verlicht door een raam dat daglicht van links binnenlaat en een bedlampje van rechts.

Op de eerste foto is de WB van de camera ingesteld op basis van het daglicht dat door het raam naar binnen komt. Merk op hoe een kant van de berenschouder oranje is (warm licht) vanwege het licht dat uit de lamp komt.

Op de tweede foto is de WB van de camera ingesteld op basis van de lamp. Merk op hoe de schouder er een normale tint wit uitziet, maar de rest van de beer is erg koud (een koelere kleurtemperatuur) en heeft een blauwe kleurzweem.

(Een kleurzweem verwijst naar een zichtbare kleurtint in een afbeelding, meestal een tint die ongewenst is. Kleurzwemen treden op wanneer WB onnauwkeurig is of licht op de een of andere manier besmet is met kleur, vaak door het gebruik van een stuiterflits of natuurlijk licht dat terugkaatst naar het onderwerp.)

Onthoud: het licht van de lamp is warm en heeft daardoor een lage kleurtemperatuur. Om het er goed uit te laten zien, gebruikte de camera een lage WB van 2.700 Kelvin om dit licht er normaal uit te laten zien, waarbij veel van blauw om deze balans te creëren, en daardoor andere delen van het beeld er koud uit te laten zien.

Merk op hoe de achtergrond van de foto ook in kleur is veranderd. Zoals gezegd heeft het aanpassen van de witbalans van je camera invloed op elke kleur in een foto, niet alleen op de witte gebieden.

Hoe stel ik de witbalans van mijn camera in?

Het wijzigen van de witbalansinstelling op uw camera is afhankelijk van de fabrikant en zelfs het model camera.

Gelukkig, hoewel de toegang tot de instellingen en menu-items kan verschillen, zijn de principes hetzelfde.

Sommige camera’s hebben een speciale witbalansinstellingsknop. Anderen vereisen dat u door het menusysteem gaat om wijzigingen aan te brengen.

Hoe u de witbalansinstelling ook bereikt, u zult merken dat uw camera een reeks vooraf bepaalde aangepaste witbalansopties heeft die geschikt zijn voor een reeks verschillende opnameomstandigheden.

U zult waarschijnlijk merken dat de witbalansvoorinstellingen worden aangegeven door logo’s die vergelijkbaar zijn met die in de bovenstaande kleurtemperatuurgrafiek.

Standaard wordt de camera ingesteld op Automatische witbalans, soms vermeld als AWB. Daarnaast ziet u mogelijk de volgende symbolen:

Van links naar rechts zijn dit bewolkte of schaduwrijke omstandigheden, daglicht en direct zonlicht, flits, tl-licht en gloeilamp.

Wanneer u een van deze opties kiest, stelt u een aangepaste witbalans in en vertelt u de camera uw opnameomstandigheden.

De specifieke temperatuur zal variëren, maar de camera zal een WB kiezen: bijvoorbeeld 6.800 Kelvin voor schaduw, 5.800 Kelvin voor daglicht, 2.000 Kelvin voor gloeilampen, enz.

Voor nog meer controle over de aangepaste witbalansinstellingen, heb je ook de mogelijkheid om de Kelvin-instelling handmatig in te stellen, zelf een nummer in te stellen om een handmatige witbalansinstelling te bereiken

Camera’s hebben vaak nog complexere instellingen, waardoor u kunt wijzigen wat de camera als normaal waarneemt wanneer u deze instelt op Automatisch.

Met sommige digitale camera’s kunt u de witbalans instellen of aanpassen door te verwijzen naar een foto die u al hebt gemaakt. Anderen stellen u in staat om het in te stellen door de camera op iets in uw scène te richten dat een neutrale kleur heeft.

Fotografen die kleuren nodig hebben om zo nauwkeurig mogelijk te zijn – vaak in een studio – kunnen een witbalanskaart gebruiken om een zeer nauwkeurige aangepaste witbalans in te stellen.

Deze kaart heeft een neutrale grijze kleur (hoewel andere kleuren kunnen worden opgenomen voor meer gecompliceerde kalibraties tussen verschillende afbeeldingen).

De fotograaf vertelt zijn camera om deze te gebruiken als referentie voor het berekenen van de witbalans voordat ze beginnen met fotograferen, of ze gebruiken een foto van de grijze kaart wanneer ze later hun foto’s komen bewerken.

Fotografen die deze methode gebruiken, moeten de witbalans instellen telkens wanneer de belichting verandert.

Jpegs, Raw-bestanden en nabewerking van uw foto’s

Een van de voordelen van het fotograferen van RAW-bestanden in plaats van jpegs is dat raw-bestanden je volledige controle geven over de witbalans wanneer je je foto’s gaat nabewerken.

Wanneer u een foto maakt, legt de sensor van uw camera een enorme hoeveelheid kleurinformatie vast. Wanneer een afbeelding wordt geconverteerd naar jpeg, wordt de witbalans vast en kan deze niet worden gewijzigd.

Als je jpeg schiet, doet je camera deze conversie een moment nadat je op de sluiterknop hebt gedrukt en de witbalans permanent in het bestand is ingebakken – of dat nu de automatische witbalans is die door de camera is gekozen of de aangepaste witbalans die je hebt besloten te gebruiken (bewolkt, daglicht, TL-licht, enz.).

Het is mogelijk om enkele wijzigingen aan te brengen in jpegs, maar er is veel minder controle omdat veel van de kleurinformatie verloren is gegaan.

Merk op hoe bewerkingssoftware u Kelvin geeft wanneer u een RAW-bestand bewerkt (links) maar alleen een schaal van 0 tot 100 bij het bewerken van een jpeg:

Dit is een van de redenen dat het beter is om raw te fotograferen: je kunt creatieve beslissingen nemen over de kleuren in je afbeelding en je hoeft je geen zorgen te maken over het instellen van de witbalans wanneer je je foto’s maakt.

Hoewel fotograferen in natuurlijk licht mogelijk geen complicaties oplevert, kan fotograferen onder tl-licht, gloeilampen of een ander gemengd lichtscenario het moeilijk maken om een beslissing te nemen over welke witbalansinstelling moet worden gebruikt – dit is wanneer fotograferen in raw bijzonder nuttig is.

Onthoud: zelfs als u in raw fotografeert, ziet u op de achterkant van uw camera een afbeelding die is geconverteerd. Je camera brengt een witte bala aannce omdat dit nodig is om een voorbeeld te zien.

U kunt de witbalans echter corrigeren wanneer u uw foto bewerkt in software zoals Lightroom.

Je zult merken dat bewerkingssoftware vaak dezelfde witbalansvoorinstellingen heeft als camera’s: daglicht, bewolkt, gloeilamp, enz. U kunt deze presets gebruiken of zelf de temperatuur instellen.

Op de bovenstaande foto van de vrouw die naast het vuur zit, koos de camera een witbalans van 2.250 Kelvin om de warme oranje tint die door de vlammen wordt geworpen in evenwicht te brengen.

Het vuur voelt echter niet meer gezellig aan en de delen van de foto die niet door het vuur worden aangestoken, zien er daardoor erg blauw uit.

Om de foto warmer te laten aanvoelen, heb ik de WB verhoogd tot 6.250 Kelvin toen ik de afbeelding bewerkte.

Als het vuur niet op de foto zou staan, zou de huid van het onderwerp veel te oranje zijn om er natuurlijk uit te zien, maar omdat het vuur er is, begrijpen onze ogen dat er een warme gloed is die haar uiterlijk verandert en de foto ziet er daardoor veel natuurlijker uit.

Meer geavanceerde bewerkingssoftware heeft een Pipet tool waarmee u op een deel van uw afbeelding kunt klikken dat grijs of wit is – d.w.z. neutraal van kleur – en de software vertelt dat punt te gebruiken om de WB in te stellen.

Zo gebruiken fotografen een witbalanskaart bij het bewerken van hun foto’s.

Moet u automatische witbalans gebruiken?

Als je jezelf afvraagt of je de automatische witbalans van je camera moet gebruiken, is het antwoord waarschijnlijk ja.

Als je in jpeg fotografeert, geeft dit je waarschijnlijk de beste resultaten, omdat de digitale camera’s van vandaag over het algemeen erg goed zijn in het berekenen van de kleurtemperatuur.

Het betekent ook dat u niet constant hoeft te onthouden om de witbalans aan te passen telkens wanneer de verlichting verandert.

Als u in raw fotografeert, maakt uw keuze van de camera-instelling niet echt uit, omdat u de witbalans vrij kunt wijzigen wanneer u uw foto’s gaat bewerken.

Dat gezegd hebbende, wilt u het misschien op Automatische witbalans laten staan, zodat u kunt zien wat uw camera dacht dat er normaal uitzag.

Moderne digitale camera’s doen meestal een god job met automatische witbalansinstellingen wanneer er natuurlijk licht is over de hele scène, meestal wanneer u buiten fotografeert.

Wanneer echter fluorescentielampen, gloeilampen of andere scènes met meerdere lichtbronnen of gemengde verlichting in de vergelijking komen, zal de automatische witbalansmodus meestal moeite hebben.

Ik raad je aan om te experimenteren met de instelling Automatische witbalans op je digitale camera – pas zelf de witbalans aan op wat er natuurlijk uitziet, maak een foto, schakel dan over naar AWB, maak een opname en vergelijk het verschil.

Veelgestelde vragen over witbalans

Hoe herstel je de witbalans?

De witbalans kan worden opgelost door een aangepaste witbalans op uw camera in te stellen. Een snelle manier om dit te doen, is door een symbool uit het menu van de camera te kiezen dat overeenkomt met uw opnameomstandigheden – bijvoorbeeld bewolkt, fluorescerend licht, enz. U kunt ook de witbalans herstellen wanneer u uw foto’s bewerkt, maar houd er rekening mee dat u veel meer flexibiliteit hebt als uw foto een RAW-bestand is en geen jpeg.

Kan de witbalans de blootstelling beïnvloeden?

De witbalans kan de belichting beïnvloeden, vooral als je in jpeg fotografeert. Het proces van het converteren van de afbeeldingsgegevens naar jpeg past een witbalans onomkeerbaar toe en deze instelling kan bepalen hoe helder bepaalde kleuren worden weergegeven. Wanneer u in raw fotografeert, is er veel meer flexibiliteit, maar de witbalans kan van invloed zijn op hoe u de belichting waarneemt, waardoor mogelijk kleurinformatie verloren gaat die in de camera aanwezig leek te zijn, maar verloren gaat wanneer de witbalans later wordt gewijzigd.

Is witbalans belangrijk in rauw?

Het overgrote deel van de tijd heeft de witbalans die door uw camera wordt bepaald geen invloed op uw afbeelding, omdat u deze later kunt wijzigen wanneer u uw foto bewerkt. Als u echter een scène met een hoog contrast fotografeert, kan het corrigeren van de witbalans tijdens het bewerken kleuren introduceren die donkerder of helderder zijn in bepaalde delen van de afbeelding en kan informatie in de bewerkte afbeelding verloren gaan.

Heeft de witbalans invloed op ruis?

Witbalans kan ruis beïnvloeden, maar alleen in extremere omstandigheden. Sommige ruis kan prominenter worden naarmate u de witbalans wijzigt, omdat wijzigingen in de tint deze zichtbaarder kunnen maken.

Wat is een witbalanskaart?

Dit is een grijs stukje kaart dat in een foto is opgenomen zodat het als referentie kan worden gebruikt voor de witbalans bij het bewerken van (raw) foto’s. Als alternatief kan het worden gebruikt om de aangepaste witbalans van een camera in te stellen door de camera te vertellen deze als referentiepunt te gebruiken. Als de verlichting verandert, het proces moet worden herhaald.

Hoe vaak moet je je camera witbalans geven?

Als u een aangepaste witbalans op uw camera instelt, moet u deze elke keer wijzigen wanneer u fotografeert in verschillende lichtomstandigheden.

Hoe herstel ik de witbalans op mijn iPhone?

Met de native camera-app op de iPhone kun je geen aangepaste witbalans instellen. Er zijn echter verschillende apps van derden die deze functionaliteit bieden.

Wat is een witbalansfilter?

Dit is een alternatief voor het gebruik van een witbalanskaart en is een semi-doorschijnend filter dat aan de voorkant van je lens zit. Eenmaal bevestigd, positioneer je jezelf in je scène zodat het licht dat op je onderwerp valt ook op je filter valt, maak je een foto en vertel je je camera vervolgens om die foto te gebruiken om een aangepaste witbalans in te stellen.

Laatste woorden

Inzicht in uw witbalans kan een nieuw niveau van controle over uw fotografie brengen, waardoor u fouten kunt voorkomen waardoor kleuren er vreemd uitzien en u creatieve controle krijgt over het uiteindelijke uiterlijk van uw afbeeldingen.

Het beheersen ervan kan je vertrouwen geven bij het fotograferen in verschillende lichtsituaties, van TL-verlichting tot scènes met een wolfraamlamp.

Als je ooit in de war bent geweest waarom je afbeelding te ‘warm’ of ‘cool’ lijkt, of waarom er een vreemde kleurzweem is die de huidtanden van je onderwerp beïnvloedt, is het tijd om te gaan experimenteren met handmatige witbalans.

Hopelijk geeft deze gids je een goede basis om van te werken, maar als je vragen hebt, aarzel dan niet om contact op te nemen via de onderstaande opmerkingen.