Wat is chromatische aberratie (en hoe deze te corrigeren)

In dit artikel zullen we wat tijd besteden aan het begrijpen van chromatische aberratie en hoe deze kan worden gecorrigeerd.

Zoals de meeste wetenschappelijke inspanningen, zijn de hulpmiddelen, processen en resultaten die in de fotografie worden gebruikt niet altijd nauwkeurig.

Er zijn vaak vele vormen van vervormingen, artefacten en aberraties die van invloed zijn op uw foto’s.

Hoewel moderne camera’s en lenzen zijn ontworpen en gecodeerd om deze effecten te bestrijden, zijn ze niet altijd 100% effectief.

Laten we eerst eens kijken naar een snelle definitie van deze fotografieterm.

Wat is chromatische aberratie?

Chromatische aberratie is bekend onder een paar andere termen, waaronder kleurranden, paarse randen en zelfs kleurdispersie.

Het is een van de meest voorkomende problemen die fotografen om verschillende redenen ervaren. Het probleem wordt veroorzaakt door hoe licht door de lens reist en breekt door de glaselementen binnenin.

Er zijn twee primaire vormen van chromatische aberratie: Longitudinale chromatische aberratie en Laterale chromatische aberratie.

Getroffen afbeeldingen tonen onderwerpen met onscherpe randen met ‘randen’ van verschillende kleuren. Hoewel de meest gemakkelijk herkenbare meestal een paarse franje is, kan de franje ook verschijnen als rood, groen, blauw, geel of magenta. Dit merk je het meest als er veel contrast is.

Een van de meest voorkomende vormen van chromatische aberratie verschijnt wanneer u een foto van een boom maakt. Het contrast tussen de bladeren en de heldere lucht die door de openingen gluurt, zal verschijnen met randen.

Chromatische aberratie kan het uiterlijk van een afbeelding beïnvloeden, omdat het maar al te vaak als een zere duim uitsteekt en de aantrekkingskracht van de foto verpest.

Gelukkig gebeurt er achter de schermen veel om chromatische aberratie te beheersen, en we zullen dit in detail behandelen.

LET OP. Vaak verward, chromatische en sferische aberratie zijn niet hetzelfde. De eerste gaat over kleur, terwijl de laatste te maken heeft met lenskromming.

Waarom treedt chromatische aberratie op?

Laten we meer in detail treden over waarom chromatische aberratie optreedt om beter te begrijpen hoe het te beheren.

Een typische lens laat licht van het voorste element naar de sensor reizen. Licht reist in kleurgolflengten en in een ideale wereld zou elk van die golflengten tegelijkertijd de sensor of het brandpuntsvlak moeten raken.

De term kleurdispersie komt van wanneer de lens het licht verkeerd verspreidt.

Als licht een lens raakt en er vervolgens doorheen gaat, heeft het veel weg van een glazen prisma. Wanneer het de lens raakt, worden de kleuren of golflengten gesplitst en reizen vervolgens onder enigszins verschillende hoeken.

De taak van de lens is om het gesplitste licht te regelen en te richten om het midden van de camera in koor te raken, zodat de camera de kleur en het licht correct kan lezen.

Maar je moet er ook rekening mee houden dat in de meeste lenzen het licht door verschillende glaselementen gaat, waarbij elk van invloed is op hoe de golflengten reizen.

Ontwerpers en ingenieurs van cameralenzen doen uiterste inspanningen om ervoor te zorgen dat elke golflengte de sensor correct raakt. Dat is best knap als je bedenkt dat een zoomlens die glaselementen continu opnieuw uitlijnt.

En die glaselementen zijn er niet alleen om chromatische aberratie aan te pakken – ze dienen een hele reeks doelen om scherpe beelden te leveren zonder vervorming.

Chromatische aberratie treedt op wanneer het lensontwerp of defecten in het glas ervoor zorgen dat de kleurgolflengten niet op hetzelfde punt op de sensor samenkomen.

Terwijl het grootste deel van het licht op een enkel punt zal samenkomen, verdwaalde wavelengths missen het met slechts een fractie. Deze verdwaalde golflengten veroorzaken het verschijnen van randen.

Wat zijn de verschillende soorten chromatische aberratie?

Longitudinale chromatische aberratie (ook bekend als axiale chromatische aberratie)

Ter referentie, Longitudinal Chromatic Aberration wordt vaak loCA en bokeh fringing genoemd. Het treedt meestal op als gevolg van licht dat recht op de lens en sensor afkomt.

Het is de meest voorkomende vorm van chromatische aberratie en treedt op als de verschillende kleurgolflengten elkaar niet ontmoeten op hetzelfde punt op de sensor.

Zoals we eerder hebben aangestipt, verschijnen de resulterende afbeeldingen met een kleurniveau rond uw onderwerpen. In extreme gevallen kan het er zelfs uitzien als een ouderwetse camerafout. Bovendien kan dit soort aberratie van invloed zijn op elk deel van uw foto.

Je onderwerpen, vooral die in contrasterend licht, hebben een veelbetekenende franje of geest om zich heen, meestal met rode, paarse, blauwe en groene tinten.

Longitudinale chromatische aberratie komt vaker voor bij prime objectieven met een groot diafragma.

Het betekent niet per se dat je een ondermaatse lens hebt: dit soort aberratie kan zelfs in de duurste lenzen bestaan.

Laterale chromatische aberratie (ook bekend als transversale chromatische aberratie)

De andere veel voorkomende vorm van deze vervorming is Laterale Chromatische Aberratie of transversale chromatische aberratie zoals het soms bekend staat.

Het treedt op als gevolg van licht- en kleurgolflengten die de lens onder een hoek naderen. Het licht beweegt anders door de lens dan wanneer longitudinale chromatische aberraties optreden. Als gevolg hiervan raakt het licht het brandpuntsvlak of de sensor onder verschillende hoeken.

In dit geval zal de aberratie meestal aan de randen verschijnen en niet in het midden. De randen hebben meer kans op een blauwe of paarse tint en zullen meestal verschijnen bij het gebruik van een groothoeklens.

Hoewel er manieren zijn om longitudinale aberratie te minimaliseren, is het voorkomen van laterale of transversale chromatische aberratie niet mogelijk in de camera.

Hoe chromatische aberratie te vermijden

Zoals ik al zei, is de kwaliteit van het objectief niet altijd een indicatie dat het niet last zal hebben van de ene, de andere of beide vormen van chromatische aberratie.

De brains-teams die werken in camera- en lensontwikkeling zijn voortdurend bezig om deze bekende vervormingen te beheren en te voorkomen. Sommige zijn succesvol en andere niet – of ze investeren niet zwaar in het oplossen van dit probleem.

Helaas dragen veel lenzen bij aan chromatische aberratie die in je beelden verschijnt.

Omdat niet alle problemen met lenschromatrale aberraties kunnen worden opgelost, nemen de mensen die camera’s ontwikkelen stappen om de camera in staat te stellen deze te beheren.

Bovendien zijn er enkele stappen die u kunt nemen om chromatische aberraties beter te beheersen als ze zich voordoen – plus, er zijn manieren om het waar mogelijk te vermijden. Dat gaat als volgt.

Fotografeer in RAW

De meeste camera’s kunnen nu zowel in JPEG- als RAW-formaat fotograferen. JPEG-afbeeldingen bevatten een kleinere hoeveelheid beeldgegevens en zijn daardoor minder kneedbaar als het gaat om het later bewerken ervan.

RAW-afbeeldingen zijn veel grotere bestanden omdat ze bijna 100% van de gegevens van de sensor bevatten. Hierdoor zijn deze rijke bestanden veel makkelijker te bewerken met nabewerkingssoftware zoals Lightroom en Photoshop.

Met een RAW-afbeelding kunt u hooglichten net zo snel beheren als details binnen de schaduwen.

Bovendien geeft fotograferen in RAW je een grotere kans om chromatische aberratie-effecten te beheren, zowel in de camera als via bewerkingssoftware.

Het corrigeren van zichtbare chromatische aberratie is mogelijk met in-camera bewerkingsstappen, maar het kan een beetje onhandig en moeilijk zijn om de resultaten te bekijken. Het gebruik van een fotobewerkingstoepassing is echter veel toegankelijker en krachtiger in het omgaan met de vervorming.

Vermijd scènes met een hoog contrast

Een van de meest voorkomende triggers van chromatische aberraties treedt op wanneer u opzettelijk fotografeert in omstandigheden met een hoog contrast.

Je merkt het vooral als je een onderwerp fotografeert en er een felle lichtbron achter zit.

Herinner je je het voorbeeld dat ik eerder gaf van een boom met de contrasterende heldere lucht tussen de bladeren? Dat is een klassiek voorbeeld van chromatische aberratie die een afbeelding beïnvloedt.

Hoewel u de lichtomstandigheden niet noodzakelijkerwijs kunt wijzigen, kunt u ervoor kiezen om uw compositie te wijzigen. Soms het veranderen van de richting en hoek van waaruit je fotografeert is voldoende om dit te corrigeren.

Vermijd fotograferen in fel licht, omdat dit zowel vervorming veroorzaakt als je onderwerp in de schaduw zet terwijl je hooglichten uitblazen.

Als u dit soort opnamen niet kunt vermijden, kunt u het later misschien goedmaken in de bewerkingssoftware.

Kies de juiste brandpuntsafstandlens

Hoewel het niet altijd mogelijk is om voor elke situatie een lens te hebben, is het essentieel om te weten hoe uw bestaande lenzen worden beïnvloed door chromatische aberratie. We bespreken een manier om uw lenzen in een klein beetje te testen. Maar laten we het voor die tijd hebben over lenstypen.

Zooms zijn waarschijnlijk gevoeliger voor chromatische aberratie dan priemgetallen. Tegelijkertijd beheren primes het veel beter – misschien vanwege minder bewegende glaselementen.

Met een zoomlens ga je chromatische aberratie meer ervaren aan elk uiterste van het brandpuntsbereik. Stel je bijvoorbeeld een zoom voor die loopt van 18mm – 135mm. De aberratie zal prominenter zijn op 18mm en 135mm en minder in het midden.

Een manier om dit te voorkomen, is door een 18mm prime te gebruiken voor groothoekopnames en een teleprim voor je langeafstandswerk. Maar ik weet dat dat hetzelfde is als sommige mensen vragen om een Ferrari te gebruiken voor het weekend en een Range Rover voor de weekdagen.

Het is niet praktisch en het is duur – vooral als je al in een Porsche hebt geïnvesteerd.

U kunt deze voorbeelden van brandpuntsafstanden bekijken om een beter begrip te krijgen van hoe het kiezen van langere / bredere lenzen uw uiteindelijke beeld kan beïnvloeden.

Stop down (verminder) uw diafragma

Veruit een van de gemakkelijkste mechanische manieren om met chromatische aberratie om te gaan, is door je diafragma te diafragmeren.

Hoewel je misschien de ISO en sluitertijd iets meer moet beheren terwijl je het diafragma verkleint, is het veel beter dan schijnbare chromatische aberratie. Dit is vooral handig bij een lens met een supersnel of groot diafragma van zeg f/1.4. Een beetje diafragmeren tot zelfs f/2.8 zal een aanzienlijk verschil maken voor chromatische aberratie.

Een bijkomend voordeel van een smaller diafragma is dat meer van je beeld scherp zal zijn en eventuele randzachtheid zal verdwijnen.

Houd er rekening mee dat dit alleen invloed heeft op longitudinale chromatische aberratie. Het zal helemaal geen invloed hebben op laterale chromatische aberratie.

Plaats je onderwerp naar het midden van je frame

Een eenvoudige wijziging in je compositie kan een enorm verschil maken.

We hebben het eerder gehad over hoe laterale chromatische aberratie meestal optreedt aan de rand van een afbeelding. Je kunt ook meer longitudinale chromatische aberratie krijgen aan de rand van een foto in vergelijking met een foto die in het midden verschijnt.

Dit heeft zowel te maken met hoe de golflengten de sensor raken als met de gekromde aard van de glaselementen.

Helaas werken niet alle composities het beste met je onderwerpen in het dode-midden. Maar door in RAW te fotograferen, ben je beter uitgerust om je foto bij te snijden om je onderwerp handmatig binnen het kader te verplaatsen.

Serieus bijsnijden van een foto is niet altijd een ideale oplossing, maar het is veel beter dan het weggooien van een groep afbeeldingen.

Hoe chromatische aberratie te corrigeren

Nu we het hebben gehad over het vermijden van chromatische aberratie, is het tijd om te kijken hoe we het kunnen corrigeren.

Inmiddels stel je jezelf misschien een paar vragen zoals “Wat betekent ‘chromatische aberratie verwijderen’?” en “Als de genieën in het cameralab het niet konden oplossen, welke kans heb ik dan?”

Als je jezelf afvraagt of chromatische aberratie kan worden gecorrigeerd, is het eenvoudige antwoord ja. Dus maak je geen zorgen, we hebben je gedekt met twee manieren om chromatische aberratie te corrigeren.

Het corrigeren van chromatische aberratie komt om de hoek kijken als je pogingen om het tijdens een shoot te vermijden niet zo effectief waren als je had gehoopt. Of je was op een shoot en had niet eens in de gaten dat je foto’s fringing hadden. Pas toen je ze eenmaal in je bewerkingssoftware had geladen, werd het pijnlijk duidelijk.

Met behulp van Adobe Lightroom, een van de krachtigere bewerkingsapps, kun je chromatische aberratie automatisch en handmatig corrigeren.

Automatische correctie

Start eerst en vooral Lightroom op en open een foto in de Ontwikkelen tabblad. Aan de rechterkant zijn verschillende inklapbare velden met elk met tal van bewerkingstools.

Als u het menugedeelte met het label uitvouwt Lenscorrectie je bent goed op weg om te corrigeren en chromatische aberratie verwijderen.

Onder de Handmatig optie, zult u verschillende tools opmerken waarmee u vervorming, lichtafval en natuurlijk Defringe kunt beheren voor het beheersen van chromatische aberratie. Maar in dit geval gaan we die volledig negeren en op de Profiel optie.

Onder Profiel zijn er twee selectievakjes: Chromatische aberratie verwijderen en Profielcorrecties inschakelen. Het volgende stukje is ingewikkeld, dus let op – klik op de Chromatische aberratie verwijderen knoop!

Ja, dat is alles wat er is, want Lightroom past zijn jarenlange ontwikkeling en aanzienlijke kracht toe om chromatische aberratie te detecteren en te corrigeren.

Bovendien kunt u, als u klaar bent, de onbeperkte bewerkingstools gebruiken die Adobe biedt om de kwaliteitsuitvoer van uw foto verder te verbeteren.

Handmatige correctie

Als je nu van een uitdaging houdt en een barst wilt nemen in het handmatig corrigeren van chromatische aberratie, dan doe je dat als volgt. Of, als u hebt vastgesteld dat de automatische correctie niet 100% effectief was, kunt u enkele verdere aanpassingen aanbrengen.

Nogmaals, u wilt een afbeelding openen in de Ontwikkelen en vouw de Lenscorrectie menu van tools. In plaats van op de profieloptie te klikken, moet u klikken op Handmatig.

Onder de optie Handmatig werkt u met de Inbreukmakend gereedschap.

De eerste oplossing is om de eye-dropped of de Fringe Kleur Selector werktuig. Het enige dat u hoeft te doen, is de oogdruppel gebruiken om een gebied van de foto te selecteren dat wordt beïnvloed door chromatische aberratie en Lightroom zal zijn inspanningen richten om het te corrigeren.

Als alternatief kunt u de handmatige schuifregelaars gebruiken om zowel paarse als groene tinten te regelen en chromatische aberratie holistischer aan te pakken.

Hoe u uw lenzen kunt testen op chromatische aberratie

Als je je zorgen maakt over hoe sterk de chromatische aberratie je lens beïnvloedt, zijn er manieren om het te testen.

De meest wetenschappelijke benadering is om op internet te zoeken naar “Chromatic Aberration Test” en een testgrafiek te vinden die u kunt downloaden. Vervolgens kunt u het afdrukken of op volledig scherm op uw computer weergeven en een paar opnamen van de grafiek maken met elk van uw lenzen.

Open elke foto in Lightroom, zodat u kunt inzoomen op verschillende delen van de afbeelding en kunt zien hoeveel chromatische aberratie er in de grafiek verschijnt.

Als u uw onderzoek een beetje doet, geeft dezelfde site waarvan u de grafiek hebt gedownload instructies over hoe u de effecten kunt meten. Een goed ding over dit soort grafieken is dat ze ze ook kunnen gebruiken om zaken als scherpte en vervorming te testen.

Laatste gedachten

Het is belangrijk om je niet slecht te voelen wanneer je afbeeldingen een bepaald niveau van chromatische aberratie vertonen. Vergeet niet dat de goedbetaalde nerds bij Canon, Sony en Fuji het ook niet konden oplossen.

Maar met de kennis die hier is opgedaan, kunt u begrijpen wat het is en waarom het gebeurt. En, nog belangrijker, je weet nu hoe je chromatische aberratie kunt vermijden en zelfs corrigeren.